مقدمه. .3

الف - فرآیند اخذ جواز تاسیس و محدودیت‌های آن برای کارآفرینان.. 6

پ - موانع مقررات صادرات و واردات برای کارآفرینان و صنایع کوچک..... 12

ج - قانون مالیات و موانع آن برای صنایع کوچک..... 14

د - قانون کار و موانع آن برای کارآفرینان.. 16

عوامل بازدارنده و موانع محیطی توسعه کارآفرینی کدامند؟. 18

موانع اداری کارآفرینی در ایران.. 19

تاثیر محیط کسب‌وکار بر توسعه کارآفرینی... 20

چارچوب ارزیابی محیط کسب و کار بانک جهانی... 20

چارچوب شرکت نوسازی صنایع ایران.. 21

ارزیابی وضعیت موجود محیط  کسب و کار. 22

اقدامات قانونگذاری و اجرایی انجام شده برای بهبود محیط کسب و کار کشور. 22

سیاست‌های کلی اصل 44.. 23

استراتژی توسعه  کسب و کار خانگی بعنوان یک صنعت کوچک..... 24

تعاریف و مفاهیم کسب و کار خانگی... 24

مروری بر مشاغل خانگی در برخی از کشورها: 26

ساختارهای کسب و کار خانگی (Home - based Business Structures ) 29

1- ساختار متمرکز:(( Focussed Structure) 30

2- ساختار خطی : 31

ویژگیهای ساختار خطی: 31

3- ساختار مرکب(Compound – based Structure) 32

ویژگیهای ساختار مرکب : 33

4- ساختارهای مجموعه ای (Collection – based Structure ) 33

ویژگیهای ساختار مجموعه ای... 33

ساختارهای منظومه ای( Solar – based Structure) 34

ویژگیهای ساختار منظومه ای : 34

طبقه بندی کلی مشاغل خانگی و کارگاههای خانوادگی... 35

قابلیتهای پیاده سازی کسب و کارهای خانگی : 47

عمده ترین مزیتهای نسبی کسب و کار خانگی : 47

آئین نامه اجرایی پیشنهادی ایجاد و توسعه مشاغل خانگی و کارگاههای خانوادگی... 50

عمده ترین سیاستهای قابل پیگیری توسط شوراهای استانی کسب وکار خانگی : 60

تصویب نامه. 61

بررسی نقش کسب و کارهای کوچک و متوسط با تأکید بر رویکرد استراتژیک، چالشها و راهکارها 65

تفاوت های بخش دولتی و خصوصی... 68

الف) مالی و مالیاتی... 75

ب) بودجه های تحقیقاتی... 76

ج) تسهیلات پشتیبانی... 76

د) حمایت های قانونی... 77

رابطه دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی با بخش غیردولتی ها (SME ها)و نقش دولت.... 77

بررسی عمیق تر شرکت های کوچک و متوسط... 82

ویژگی های کسب و کارهای کوچک و متوسط... 84

موانع توسعه کسب و کارهای کوچک و متوسط... 85

الف) موانع داخلی : 85

ب ) موانع خارجی: 86

نقش کسب و کار های کوچک و متوسط در اقتصاد. 86

مراحل ایجاد کسب و کار کوچک و متوسط... 88

ارزیابی اولیه کسب و کار: 88

برنامه ریزی کسب و کار: 89

تأمین منابع مالی : 89

چالشهای انتقال فناوری در شرکتهای کوچک و متوسط... 90

چالش اول: یادگیری فناوری های نوین... 90

چالش دوم: ارزیابی فناوری های جدید.. 91

چالش سوم: انطباق موفق فناوری جدید.. 92

چالش چهارم: گزینه های توسعه فناوری... 92

پیشنهادات... 93

جمع بندی... 95

مآخذ.. 99

مقدمه

شرط اینکه یک بنگاه کوچک بتواند ایجاد و راه اندازی گردد و سپس با اجرای ایده‌های کارآفرینی فعالیت خود را تداوم بخشد و از این طریق امکان رشد و توسعه را بیابد، فراهم بودن بسترهای لازم در عرصه اقتصاد کشور است. از جمله نهادهایی که بر بسترسازی فعالیت‌های اقتصادی نقش بارز و بی‌چون و چرایی دارد، نهاد دولت است. دولت با استفاده از حق انحصاری خود در وضع قوانین و مقررات آثار زیادی بر روابط و فعالیت‌های کارگزاران و بازی‌گران عرصه اقتصاد دارد.

شرط اینکه یک بنگاه کوچک بتواند ایجاد و راه اندازی گردد و سپس با اجرای ایده‌های کارآفرینی فعالیت خود را تداوم بخشد و از این طریق امکان رشد و توسعه را بیابد، فراهم بودن بسترهای لازم در عرصه اقتصاد کشور است. از جمله نهادهایی که بر بسترسازی فعالیت‌های اقتصادی نقش بارز و بی‌چون و چرایی دارد، نهاد دولت است. دولت با استفاده از حق انحصاری خود در وضع قوانین و مقررات آثار زیادی بر روابط و فعالیت‌های کارگزاران و بازی‌گران عرصه اقتصاد دارد. این ابزار دولت (یعنی قانون‌گذاری) می‌تواند نقشی مانند شمشیر دولبه داشته باشد. اگر درست به کار گرفته شود بسترها و شرایط ‎ فعالیت و رقابت درعرصه ‎ اقتصادی را تسهیل و مهیا می‌کند و اگر به ‎ نادرستی به ‎ کار گرفته ‎ شود، می‌تواند به ‎ عنوان مانع ‎ برای ‎ بازیگران ‎ اقتصاد ‎ عمل کند.شواهد موجود و بررسی‌های انجام شده در زمینه اقتصاد ایران بیانگر این است که قوانین و مقررات وضع شده توسط دولت در عرصه اقتصاد نه تنها بسترهای مناسب برای فعالیت‌های کارآفرینی و تولیدی را فراهم نکرده است، بلکه قوانین و مقررات وضع شده به عنوان مانعی جهت رشد کارآفرینی در صنایع کوچک و در نتیجه رشد و توسعه صنایع کوچک در اقتصاد ایران عمل کرده است.

به منظور شناخت برخی موانع قانونی رشد کارآفرینی در صنایع کوچک ایران که به واسطه حق انحصاری دولت در وضع قوانین ومقررات ایجاد شده است، پنج زمینه به عنوان مهمترین زمینه‌های دخالت دولت مورد بررسی قرار گرفته که عبارتند از: فرآیند اخذ جواز تاسیس، فرآیند دریافت اعتبار مالی، صادرات و واردات، مالیات و عوارض، قانون کار.

جهت بررسی زمینه‌های فوق از روش تحقیق توصیفی – تحلیلی استفاده شده است که به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز این روش، از دو روش مکتوب و غیرمکتوب (مصاحبه غیررسمی با افراد) به عنوان دو روش مکمل استفاده شده است. به عنوان مثال، جهت پی بردن به موانع و محدودیت‌هایی که فرایند اخذ جواز تاسیس برای کارآفرینان ایجاد می‌کند، علاوه بر استفاده از منابع مکتوب، در این زمینه با برخی از افرادی که درگیر این فرایند بودند مصاحبه‌های غیررسمی صورت گرفته که خود تایید کننده و تکمیل کننده اطلاعات به دست آمده از منابع مکتوب بوده است. نتایج به دست آمده از بررسی‌های انجام شده در زمینه‌های مورد اشاره حاکی از تایید فرضیات و گمانه‌های اولیه در زمینه موانع ایجاد شده توسط قوانین دولتی برای کارآفرینان صاحبان صنایع کوچک است.