جنگ عراق با ایران که در ایران با نام‌های دفاع مقدس، جنگ تحمیلی، و جنگ هشت‌ساله، و نزد اعراب با نام‌های قادسیه صدام و جنگ اول خلیج فارس (به عربی: قادسیّة صدّام، حرب الخلیج الأولی) شناخته می‌شود، جنگی است که از شهریور 1359 تا مرداد 1367 میان نیروهای مسلح دو کشور ایران و عراق جریان داشت. جنگ 8ساله ایران و عراق یکی از فاجعه‌های تاریخ بشری در قرن بیستم، و پس از جنگ ویتنام و بالاتر از جنگ جهانی اول، دومین جنگ طولانی قرن بیستم بوده‌است. این جنگ با آتش‌بس موقت میان ایران و عراق پایان یافت. این آتش‌بس تا امروز از جانب طرفین شکسته نشده و هنوز پابرجاست.

شورای امنیت در تاریخ 18 آذر1370 مصادف با 9 دسامبر1991 طی گزارشی که از جانب دبیرکل وقت سازمان ملل متحد دریافت کرده بود، عراق را به عنوان متجاوز جنگ معرفی کرد. این شورا همچنین عراق را موظف به پرداخت غرامت جنگ به ایران نمود.

در این جنگ ارتش عراق به طور گسترده از جنگ‌افزارهای شیمیایی علیه کردهای عراقی و مردم و نظامیان ایران استفاده کرد. با این وجود جامعه جهانی هیچ‌گاه نتوانست اجماعی برای محکوم کردن این جنایت جنگی از سوی عراق ترتیب دهد. در طول جنگ، ارتش عراق با استفاده از سلاح‌های شیمیایی حدود 100?000 مرد، زن و بچه را به قتل رساند.

مبادله اسیران بین دو کشور از تاریخ 26 مرداد1369 مصادف با 1991 شروع شد. روند تبادل اسیران بین دو کشور 12 سال به طول انجامید. آخرین گروه از اسرای جنگی ایرانی و عراقی در تاریخ 26 اسفند1381 مقارن با 17 مارس2003 به طور همزمان مبادله شدند.

فهرست مطالب

مقدمه

علل شروع جنگ

اندیشه جداسازی خوزستان از ایران

تضعیف ساختار ارتش

کودتای نوژه

سیاست صدور انقلاب اسلامی

تصور صدام مبنی بر حمله نزدیک‌هنگام آمریکا به ایران

عراق در تدارک جنگ

گزارش نبرد

حمله عراق به خاک ایران

پیشروی زمینی عراق

مقاومت 35 روزه مردم خرمشهر

آزادسازی خرمشهر

توازن قوا در جبهه‌ها

پذیرش قطعنامه 598

تهاجم مجدد عراق بعد از پذیرش قطعنامه

برقراری آتش‌بس

میانجی‌گری‌های بین‌المللی

جنبش عدم تعهّد

سازمان کنفرانس اسلامی

حمایت‌ها از عراق

مقایسه قدرت نظامی ایران و عراق

منابع