غدیر در فرهنگ اسلام

از روز رحلت پیامبر تا پایانقرن اول هجری ، ثبت و تدوین احادیث و تاریخ اسلام از طرف غاصبین خلافت ممنوع اعلامشده و مجازاتهای سختی برای اقدام‏کنندگان به این امر مقرر شد. علتاصلی این نقشه جلوگیری از ثبت مطالبی چون واقعه‏ ی غدیر بود که با اساس حکومت غاصبین منافات داشت.

اکنون باید دید غدیر چگونه خود را به نسلهای آینده ‏ی مسلمین رسانده است. آنانکه که با گذشت هفتاد روز غدیر را به فراموشی سپردندو صاحب غدیر را خانه‏ نشین کردند چگونه باور می‏کنندکه امروز نام غدیر در سراسر جهان شناخته شده و اینک جشن چهاردهمین قرن خود را پشتسر گذاشته باشد؟

با آنکه هر یک از صد و بیست هزار مخاطب پیامبر صلی اللَّه علیه و آله که در غدیرخم حضور داشتند باید در راه ثبت و ضبط آن واقعه‏ی بزرگ اقدامی می‏کردند و نکردند، وبا آنکه پیامبر صلی اللَّه علیه و آله سفارش اکید کرده بود که پیام غدیر را بهنسلهای آینده برسانید

رسوخ غدیر در جهات مختلف دین در حدی است که در موضوعات متعددی مورد بحث قرارگرفته است. در کتب حدیثی بعنوان سند و متن آن، در کتب تاریخی بعنوان مهمترینواقعه‏ی اسلام، در کتب کلامی بعنوان مؤثرترین بحث اعتقادی که همان ولایت و خلافتاست، در کتب تفسیر بعنوان تفسیر آیاتی که به خلافت برمی‏گردد، در کتب لغت بعنوانمعنای کلمه‏ی «مولی» و در کتب ادب و شعر بعنوان قطعه‏ ی زیبای تاریخ اسلام که درقالب نظم و نثر ارائه شده.

فهرست مطالب

تاریخچه بحث.. 4

فصل اول

تحقیق معنای لغوی« ولی‏ ».. 8

بیان أبوالفتوح رازی درمعانی مولی‏.. 12

معانی کلمه‏ی مولی بربیست و هفت معنی بالغ می‏شود.. 13

منظور و مقصود از کلمه‏یمولی در حدیث غدیر در کلام علامه امینی13

کسانی که مولی را به معنی اولی و شایسته برای تصرف در امور آورده اند 16

فصل دوم

اعترافهایی علمای اهل سنت به قبول معنای امامت و ولایت از حدیث غدیر 23

1) ابراهیم بن سیار .. 23

2)ابن زولاق، حسن بن ابراهیم، ابو محمد مصری.. 23

3)امام ابوالحسن واحدی.. 24

4)حجه الاسلام ابو حامد غزالی.. 24

کتاب غزالی «سرالعالمین» است.. 26

5)شمس الدین، سبط ابن جوزی حنفی.. 26

شخصیت سبط ابن الجوزی نزد علمای اهل سنّت.. 28

6)کلام ابن حجرالمکی.. 29

7)شیخ أبو علی أحمد بن محمد بن الحسن المرزوقی.. 29

8)الطریحی در کتاب : مجمع البحرین.. 29

9)ابو اسحق ثعلبی در تفسیر خود.. 30

10) حافظ، ابو الفرج، یحیی بن سعید ثقفی.. 30

11) کمال الدین ابن طلحه شافعی.. 31

شخصیت محمد بن طلحه شافعی نزد علمای اهل سنّت.. 32

12) صدر الحفاظ، فقید الحرمین، ابو عبد الله گنجی، شافعی.. 32

شخصیت کنجی شافعی نزد علمای اهل سنّت.. 33

13) سعید الدین فرغانی.. 33

شخصیت سعید الدین فرغانی نزد علمای اهل سنّت.. 34

14) علاء الدین ابو المکارم سمنانی، بیاضی.. 34

15) طیبی، حسن بن محمد.. 35

16) شهاب الدین بن شمس الدین دولت آبادی.. 35

عین عبارت شهاب الدین دولت آبادی:.. 36

17) ابو شکور محمد بن عبد السعید بن محمد کشی، سالمی. 36

18) ابن باکثیر مکی شافعی.. 36

19) سید امیر محمد یمنی. 37

20) أبو جعفر النحاس المتوفى سنة 338 هـ.. 38

21) تقی الدین مقریزی 840 هـ.. 38

شخصیت مقریزی نزد علمای اهل سنّت.. 39

22) مولوی محمد إسماعیل دهلوی برادرزاده دهلوی معروف که کتاب عبقات در پاسخ به او آمده است... 39

فصل سوم

قراین دلالت حدیث غدیربر امامت و خلافت40

1 .قراین عقلی40

2 . قراین موجود در خطبه کهدلالت بر معنای امامت از لفظ مولی دارد41

1)الست اولی بکم من انفسکمنیز تفسیر کننده‏ی معنای مولی41

اثبات این فقره از حدیث41

تفسیر« النَّبِیُّ أَوْلى‏ بِالْمُؤْمِنینَ مِنْ أَنْفُسِهِم‏» از نگاه مفسران اهل سنت44

مراد از مولی در «الست اولی بکم من انفسکم »و« فمن کنت مولاهفعلی مولاه» یک معنی دارد49

1. الا فمن کنت اولی به فعلی مولاه49
2. من کنت اولی به من نفسه، فعلی ولیه50
3. من کنت ولیّه فهذا ولیّه 50
4. من کنت ولیه فإن علیا ولیه50
5. فهذا ولىّ من أنا مولاه51
6. من یکن الله ورسوله مولاه فإن هذا مولاه51
7. إن الله مولای وأنا مولى المؤمنین وأولى بهم من أنفسهم51

2)اللهم وال من والاه نیزمؤید معنای امامت از کلمه‏ی مولی52

سند این قسمت از حدیث52

دعای حضرت رسول‏الله مؤید و ثابت کننده ولایت است54

3)من کنت ولیه و اولی به من نفسه فعلی ولیه55

4)من کنت ولیه فعلی ولیه، ومن کنت إمامه فعلی إمامه56

5)حدیث غدیر بلفظی که دلالت برمطلوب دارد : من یکن الله ورسوله مولاه فإن هذا مولاه57

وجوه دلالة این حدیث57

6)حدیث غدیر به لفظ : فإن علیا بعدی مولاه58

7)استفاد? امامت ازأشعار حسان و کمیت59

وجوه استدلال به این اشعار60

8)استشهاد به بیت لبید، ازمعلقات سبع در تفسیر کلمه‏ی مولی61

9)اقرار گرفتن بر توحید و رسالت62

10) نزدیک شدن ایام رحلت وصیت حضرت63

11) سلام رهبری 63

12) تهنیت گفتن به حضرت رسول وعلی65

داستان تهنیت از زبان تاریخ نویسان اهل سنت65

13) تاجگذاری در روزغدیر69

14) کلمه‏ی نصب أمیرالمؤمنینبه ولایت، دال بر امامت است70

15) استدلال فاطمه زهرا س به حدیث غدیر72

16) ترس مردم از نقل حدیث73

17) خوف پیامبر از اعلام پیام الهی74

18) وقفوهم انهم مسئولون74

19) احادیثی که معانی مولی وولایت را تفسیر نموده76

20) نزول آیه اکمال در غدیر77

صحت روایت نزول آیه اکمال در غدیر77

علمای اهل سنت نزول آیه را در غدیر می دانند80

21) نزول آیه «سأل سائل» در واقعه غدیر خم81

اسامی افرادی که در متون خود به این مورد اشاره نموده‌اند81

یک حدیث از منابع بیان شده را ذکر می کنیم82

شرح حال و شخصیت ثعلبی83

22) نزول آیه ابلاغ در منابع اهل سنت83

اسامی تعدادی از علمای اهل سنت که این مطلب را یادآور شده‌اند83

23) فرهنگ کلمه ولی نزد خلفا86

أ‌-ابوبکر و عمر خود را «ولی رسول خدا» می‌دانستند86

ب‌-ابوبکر خود را «ولی امر مسلمین» می‌دانست87

ت‌-انتصاب عمر به عنوان ولی88

ث‌-صحابه نیز در اعتراضی که به ابوبکر داشتند، از دو کلمه «ولی» و«خلیفه» درکنارهم استفاده کرده‌اند89

ج‌-عمر ، خود را «ولی امر مسلمین» می‌دانست90

ح‌-آرزوی‌های عمر برای تعیین جانشین90

خ‌-عمر ، ولایت بعد از خودش را به شوری واگذار کرد91

د‌-عبد الملک بن مروان ؛ عمر و عثمان را «ولی امر مسلمانان» می‌دانست91

ذ‌-انتصاب فرمانداران به عنوان والی92

نتیجه گیری :93

فهرست منابع کتابها94